Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός;

Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός (hMPV) είναι ένας αναπνευστικός ιός που αποτελεί σημαντική αιτία λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα σε βρέφη, ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Πρόσφατα επιβεβαιώθηκε στη χώρα μας ένα θετικό δείγμα hMPV για έναν ασθενή ο οποίος ανέφερε επαφή με συγγενικό του πρόσωπο που είχε ταξιδέψει στην Κίνα. Η διάγνωση έγινε μέσω της ειδικής ταχείας μεθόδου FilmArray ενώ η τελική επιβεβαίωση από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας  του Τμήματος Ιατρικής στο ΑΠΘ (Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης  Β. Ελλάδος) αναμένεται. Ωστόσο, καθώς το τελευταίο χρονικό διάστημα μεταδίδονται πληροφορίες για αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων στην Κίνα, το περιστατικό έχει τραβήξει την προσοχή και προκαλεί ανησυχία.

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) αναφέρει ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στις 7 Ιανουαρίου 2025 και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) στις 8 Ιανουαρίου 2025 τα επίπεδα των οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού (hMPV) στην Κίνα, βρίσκονται (με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων ετών) εντός των αναμενόμενων ορίων για την εποχή και δεν έχουν αναφερθεί ασυνήθιστες εξάρσεις ή συρροές. Περαιτέρω ο ΕΟΔΥ σημειώνει ότι στην Κίνα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, δεν έχουν ενεργοποιηθεί έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης των αναπνευστικών λοιμώξεων ενώ ο ιός της γρίπης τύπου Α παραμένει το πιο συχνό παθογόνο που ανιχνεύεται σε άτομα με συμπτώματα αναπνευστικών λοιμώξεων.

Ο ΕΟΔΥ τονίζει ότι ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV) δεν είναι νέος ιός για την Ελλάδα και το παραπάνω κρούσμα, ακόμα και αν επιβεβαιωθεί, δε θα αποτελεί το «πρώτο κρούσμα» στη χώρα. Τα δεδομένα του ΕΟΔΥ καταγράφουν ότι η κυκλοφορία του ιού ήταν υψηλή στην χώρα μας τον Φεβρουάριο 2024, κορυφώθηκε στις αρχές Απριλίου και μειώθηκε αισθητά από τα τέλη Ιουνίου 2024. Την τρέχουσα περίοδο, η κυκλοφορία του ιού παραμένει πολύ χαμηλή και ο ΕΟΔΥ τονίζει ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τον πληθυσμό.

Συμπτώματα

Η κα Αδαμαντία Λιαπίκου Πνευμονολόγος, MD, PHD, Συντονίστρια Διευθύντρια της 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για τις Λοιμώξεις του Αναπνευστικού Συστήματος εξηγεί ότι ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός (HMPV) «είναι ένας ιός που συνήθως προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με το κοινό κρυολόγημα. 10% έως 12% των αναπνευστικών ασθενειών στα παιδιά προκαλούνται από τον HMPV. Συχνά προκαλεί λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά μερικές φορές μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως πνευμονία, ή να επιδεινώσει προϋπάρχουσες καταστάσεις όπως εξάρσεις άσθματος και ΧΑΠ. Οι λοιμώξεις από HMPV είναι πιο συχνές το χειμώνα. Τα ήπια περιστατικά ανθρώπινου μεταπνευμοϊού διαρκούν συνήθως μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα».

Για τα συμπτώματα του ανθρώπινου μεταπνευμοϊού η Βασιλική Γεωργακοπούλου Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Επιμελήτρια Β, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας ΕΚΠΑ, Υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για τις Λοιμώξεις του Αναπνευστικού Συστήματος, αναφέρει ότι περιλαμβάνουν: βήχα, πυρετό, καταρροή ή βουλωμένη μύτη, πονόλαιμο, συριγμό και, σε μερικές περιπτώσεις, δύσπνοια και επισημαίνει ότι «Ο HMPV μεταδίδεται με άμεση επαφή με κάποιον που τον έχει μέσω σταγονιδίων (π.χ. από βήχα) ή από το άγγιγμα πραγμάτων που έχουν μολυνθεί από τον ιό. Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός είναι παρόμοιος με τον RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός). Ανήκει στο ίδιο γένος – ή επιστημονική ομάδα– με τον RSV (πνευμοϊός) και μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα. Η ηλικία αιχμής για σοβαρή ασθένεια από HMPV είναι μεταξύ 6 και 12 μηνών».

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Σύμφωνα με την κα Γεωργακοπούλου οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι:

• Άτομα ηλικίας <5 ετών (ιδιαιτέρως πρόωρα βρέφη) ή >65 ετών.
• Άτομα με χαμηλή άμυνα (από καταστάσεις όπως HIV, καρκίνος ή αυτοάνοσες διαταραχές ή από φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα).
• Ασθενείς με χρόνια υποκείμενα νοσήματα με προεξάρχοντα το άσθμα και τη ΧΑΠ.

Οι υπεύθυνες της Ομάδας Εργασίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για τις Λοιμώξεις Αναπνευστικού Συστήματος αναφέρουν ότι οι επιπλοκές που εμφανίζονται κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου είναι:

• Βρογχιολίτιδα,
• Βρογχίτιδα,
• Πνευμονία είτε από τον ιό είτε από δευτερεύουσα λοίμωξη,
• Εξάρσεις άσθματος ή ΧΑΠ.

Στις παραπάνω περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία ενώ σημειώνεται ότι δεν υπάρχουν διαγνωστικά τεστ τoυ τύπου self test στην κοινότητα. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη χρήση του film array (δυνατότητα ταυτοποίησης πολλαπλών ιών μέσω επιχρίσματος από τον φάρυγγα ή τη ρινική κοιλότητα) που συνήθως χρησιμοποιείται σε δομές τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως διαδικασία ταυτοποίησης λοιμώξεων σε εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Πρόληψη και θεραπεία

Αναφερόμενος στη θεραπευτική αντιμετώπιση του μεταπνευμοϊού ο Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Στέλιος Λουκίδης επισημαίνει ότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική, με υγρά, αντιπυρετικά, ξεκούραση, αποσυμφορητικά ρινικού βλεννογόνου. «Δεν χορηγούμε αντιβιοτικά διότι τα αντιβιοτικά θεραπεύουν μόνο βακτήρια. Δεδομένου ότι ο HMPV είναι ιός, τα αντιβιοτικά δεν δρουν. Αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο για τη θεραπεία τυχόν δευτερογενών λοιμώξεων».

Η πρόληψη, επισημαίνει ο κ. Λουκίδης, αφορά την υγιεινή των χεριών, την κάλυψη της μύτης και του στόματος όταν φτερνίζεστε ή βήχετε. Σκεφτείτε να φοράτε μάσκα εάν είστε άρρωστοι και δεν μπορείτε να αποφύγετε να είστε κοντά σε άλλους. Αποφύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο, τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας.

Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον μεταπνευμοϊό εξηγεί ο κ. Λουκίδης που σημειώνει ότι «τονίζουμε την επικοινωνία και την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού και την εγρήγορση εν γένει, όταν επιμένει ο υψηλός πυρετός, εμφανισθεί δυσκολία στην αναπνοή, επιδείνωση άλλων καταστάσεων υγείας που αφορούν συνοδά νοσήματα».

Τέλος, ο κ. Λουκίδης αναφέρει ότι η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία παρακολουθεί στενά την επιδημιολογική έξαρση των λοιμώξεων και τονίζει ότι αυτή η έξαρση είναι γνωστή εδώ και τουλάχιστον 20 έτη στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. «Επικρατεί προς το παρόν η γρίπη τύπου Α, ενώ σε σχέση με το 2024 και την αντίστοιχη περίοδο υπάρχει μείωση των περιστατικών COVID κατά 50-60%».