Η σημασία του καλού ύπνου και ο κίνδυνος της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας
Η έλλειψη επαρκούς και ποιοτικού ύπνου που διαπιστώνεται σε πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων και έχει σοβαρές συνέπειες. Μεταξύ άλλων ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος για την σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος ενώ ο ανεπαρκής ύπνος αυξάνει την όρεξη με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου που έχει οριστεί την τρίτη Παρασκευή του Μαρτίου, η Επιστημονική Ομάδα «Μελέτη Διαταραχών Αναπνοής στον Ύπνο»* της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επισημαίνει:
- Ο ύπνος, μαζί με τη λήψη τροφής, νερού και την αναπνοή είναι βασικές ανάγκες του οργανισμού μας και η μακροχρόνια στέρηση του είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, που περιλαμβάνει τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον καρκίνο, την άνοια και το Σακχαρώδη Διαβήτη.
- Ο ανεπαρκής ύπνος αυξάνει την όρεξη, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους.
- Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει, εκτός των άλλων, σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα μείωση της απόδοσή μας στην εργασία ή στις σπουδές και σοβαρά τροχαία ατυχήματα.
- Τα τελευταία 50 χρόνια, η μέση διάρκεια ύπνου στο δυτικό κόσμο έχει μειωθεί κατά δύο ώρες (2h) περίπου και ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων κοιμάται πλέον λιγότερο από επτά ώρες (7h), που θεωρείται το ελάχιστο για να μην υπάρξουν προβλήματα υγείας από την στέρηση ύπνου.
Αν συνδυάσετε όλες αυτές τις συνέπειες για την υγεία γίνεται εύκολα αντιληπτό γιατί ο σύντομος ύπνος οδηγεί σε σύντομη ζωή. Η ιδέα ότι μπορεί να κόψουμε χρόνο ύπνου για να τον αφιερώσουμε σε άλλες δραστηριότητες, είτε εργασιακές είτε αναψυχής, είναι μια πολύ-πολύ επικίνδυνη ιδέα. Η ευημερία μας και πολλές πλευρές της κοινωνικής μας ζωής πλήττονται από την έλλειψη επαρκούς ύπνου.
Ο καλός ύπνος είναι επίσης απαραίτητος για την σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την σειρά των ανοσολογικών αντιδράσεων μεταφέρονται στον οργανισμό κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια
Μια πολύ συχνή διαταραχή που καταστρέφει τον ύπνο είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια. Σε ορισμένους ανθρώπους το ροχαλητό συνοδεύεται από πλήρεις διακοπές της αναπνοής που διαρκούν από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι πάνω από ένα λεπτό (επισυνάπτεται σχήμα). Κατά τη διάρκεια των διακοπών αυτών σταματάει το ροχαλητό και ξαναρχίζει πιο έντονο, όταν το άτομο ξαναρχίζει να αναπνέει. Οι διακοπές αυτές της αναπνοής ονομάζονται άπνοιες και αν ένα άτομο εμφανίζει αρκετές άπνοιες θεωρείται ότι πάσχει από το σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο.
Διακοπή της ροής του αέρα, λόγω απόφραξης κατά τη διάρκεια του ύπνου
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της άπνοιας στον ύπνο είναι το χρόνιο ροχαλητό με παρουσία διακοπών της αναπνοής (απνοιών) στον ύπνο, η νυχτερινή συχνουρία, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, η υπνηλία και η κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
STOP BANG: Το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο για την ανίχνευση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας
H Επιστημονική Ομάδα «Μελέτη Διαταραχών Αναπνοής στον Ύπνο» της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας έχει καταρτίσει το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο (STOP BANG) Πρόκειται για ένα χρήσιμο εργαλείο που διευκολύνει τους ιατρούς στην ανίχνευση ατόμων που είναι πιθανό να πάσχουν από αποφρακτική υπνική άπνοια. Η υποψία της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να τεθεί εύκολα και γρήγορα (5 λεπτά) με την συμπλήρωση των οκτώ ερωτήσεων.
ΕΡΩΤΗΣΗ |
ΝΑΙ |
ΟΧΙ |
|
|---|---|---|---|
| 1 |
Το ροχαλητό σας είναι δυνατό; (τόσο ώστε να ακούγεται μέσα από κλειστή πόρτα ή να ενοχλεί τον/την σύντροφό σας στο κρεββάτι) |
||
| 2 |
Κατά τη διάρκεια της ημέρας αισθάνεστε συχνά κουρασμένος/η, αισθάνεστε κόπωση ή νυστάζετε; (όπως για παράδειγμα να σας πάρει ο ύπνος ενώ οδηγείτε ή μιλάτε σε κάποιον) |
||
| 3 |
Κατά τη διάρκεια του ύπνου σας έχει παρατηρήσει κάποιος ότι σταματάει η αναπνοή σας ή έχετε αίσθημα πνιγμονής; |
||
| 4 |
Έχετε αρτηριακή υπέρταση ή λαμβάνετε θεραπεία για αρτηριακή πίεση; |
||
| 5 |
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος σας (ΔΜΣ) – Body Mass Index (BMI) είναι μεγαλύτερος από 35Kg/m2; (O Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) είναι το πηλίκο του βάρος σε Kg δια του ύψους σε μέτρα εις το τετράγωνο) π.χ. βάρος 90Kg, ύψος 1,70m BMI |
||
| 6 |
Είστε άνω των 50 ετών; |
||
| 7 |
Έχετε αυξημένη περίμετρο λαιμού; * (Η μέτρηση της περιμέτρου γίνεται στο ύψος του μήλου του Αδάμ). Για τους άντρες ο λαιμός με αυξημένη περίμετρο θεωρείται όταν η περίμετρος του είναι πάνω από 43cm και για τις γυναίκες πάνω από 41cm |
||
| 8 |
Είστε άνδρας; |
Εκτίμηση Αποτελέσματος
- Χαμηλού κινδύνου για αποφρακτική άπνοια στον ύπνο: «Ναι» σε 0-2 απαντήσεις
- Μέσου κινδύνου για αποφρακτική άπνοια στον ύπνο: «Ναι» σε 3-4 απαντήσεις
- Υψηλού κινδύνου για αποφρακτική άπνοια στον ύπνο: «Ναι» σε 5-8 απαντήσεις ή
- «Ναι» σε 2 ή περισσότερες απαντήσεις από τις 4 πρώτες ερωτήσεις + άρρεν φύλο ή
- «Ναι» σε 2 ή περισσότερες απαντήσεις από τις 4 πρώτες ερωτήσεις + BMI>35Kg/m2 ή
- «Ναι» σε 2 ή περισσότερες απαντήσεις από τις 4 πρώτες ερωτήσεις + περίμετρος τραχήλου>43cm για άνδρες.
∗Το ερωτηματολόγιο μπορεί να εκτιμηθεί και χωρίς την συμπλήρωση της ερώτησης 7, για την αυξημένη περίμετρο λαιμού, αν η μέτρηση δεν είναι εύκολα εφικτή (εκδοχή STOP BAΝG του ερωτηματολογίου).
* Οι Συντονιστές της Επιστημονικής Ομάδας «Μελέτη Διαταραχών Αναπνοής στον Ύπνο» της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι ο Εμμανουήλ Βαγιάκης και η Καλλιρόη Λάμπρου Συντονιστής εκ μέρους του ΔΣ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι ο Πέτρος Μπακάκος
