Γιώργος Παντόπουλος: Μεγάλες προσδοκίες από τις νέες καινοτόμες θεραπείες για τον καρκίνο

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, που τιμάται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου, είναι μια διεθνής πρωτοβουλία για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την θεραπεία του καρκίνου. Το κεντρικό θέμα της καμπάνιας για την περίοδο 2025-2027, «Ενωμένοι μέσω της Μοναδικότητας» (United by Unique), τονίζει την τοποθέτηση του ανθρώπου στο επίκεντρο της φροντίδας και υπογραμμίζει ότι πίσω από κάθε διάγνωση υπάρχει μια μοναδική ανθρώπινη ιστορία γεμάτη συναισθήματα, προκλήσεις και ελπίδες.

Με αφορμή την φετινή διεθνή καμπάνια ο κ. Γιώργος Παντόπουλος, Διευθυντής του Τμήματος Ογκολογίας στην Ipsen υπεύθυνος για Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ απαντά στις ερωτήσεις μας για τις τελευταίες εξελίξεις στην ογκολογία, τις καινοτόμες θεραπείες, τον ρόλο των κλινικών μελετών και την ανάγκη της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στη φροντίδα.

 

Ποια είναι η σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου για εσάς προσωπικά και για την εταιρεία σας; Πώς μπορεί μια τέτοια ημέρα να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση και τη συλλογική δράση ενάντια στον καρκίνο;

Η επίπτωση του καρκίνου έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Η κατανόηση των προκλήσεων στη διάγνωση και του κρίσιμου ρόλου της έγκαιρης ανίχνευσης του είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων. Συνεπώς είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση και η συνεχής ενημέρωση όχι μόνο της ιατρικής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου κοινού.

Σήμερα, για να αντιμετωπίσουμε τη νόσο, διαθέτουμε ως εργαλεία τόσο τις μεθόδους έγκαιρης διάγνωσης και εντόπισης του καρκίνου και αντίστοιχα τις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές όσο και εξειδικευμένα Κέντρα Αριστείας που διαθέτουν μεγάλη εμπειρία στην διαχείριση αυτών των ασθενών προσφέροντας εξατομικευμένες επιλογές στα στάδια της νόσου αυτών των ασθενών.

Η συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών στο ταξίδι των ασθενών με καρκίνο είναι απαραίτητη και αναγκαία προς όφελος των ασθενών και της κοινωνίας. Αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα της φετινής καμπάνιας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου που προωθεί μια ασθενοκεντρική αντίληψη για τη φροντίδα των ασθενών υπογραμμίζοντας ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να ενωθούν και να θέσουν στο επίκεντρο κάθε ασθενή με καρκίνο που είναι μοναδικός και χρήζει εξατομικευμένης προσέγγισης.

 

Ποια είναι η σημασία της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης του κοινού για την αντιμετώπιση του καρκίνου; Ποιες σχετικές πρωτοβουλίες προωθεί η Ipsen;

Με περισσότερα από 35 έτη εμπειρίας στην ογκολογία, παρακινούμαστε από μια ισχυρή αίσθηση προσήλωσης: να παρατείνουμε την ζωή των ασθενών, να βελτιώσουμε τις εκβάσεις υγείας τους και να δημιουργήσουμε θετικό αντίκτυπο για τους ασθενείς και την κοινωνία

Η ενημέρωση του ασθενούς αποτελεί θέμα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, απασχολεί όλες τις κοινωνίες, ανεξάρτητα των πολιτισμικών τους ιδιαιτεροτήτων, και συνδέεται με την ενημερωμένη συναίνεση και την ανακοίνωση των δυσάρεστων νέων. Επί πλέον, είναι ένα καίριο και αναπόσπαστο τμήμα της θεραπευτικής σχέσης με τον ασθενή κατά την παροχή φροντίδας, ενώ απαιτεί ιδιαίτερες διαπροσωπικές δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας από τους επαγγελματίες υγείας. Στην Ελλάδα το θέμα της ενημερωμένης συναίνεσης, καθώς και της γενικότερης ενημέρωσης και επιθυμίας του ασθενούς με καρκίνο να συμμετέχει στη θεραπευτική αντιμετώπιση και στην εξέλιξη της νόσου του, δεν έχει μελετηθεί αρκετά και δεν υπάρχουν σαφή και αναλυτικά δεδομένα για την καθημερινή κλινική πράξη.

Ωστόσο, η ενσωμάτωση των σύγχρονων προτύπων του σεβασμού στα δικαιώματα των ασθενών, η αποφυγή της τακτικής απόκρυψης της αλήθειας και η διατήρηση της ευεργετικής επίδρασης της οικογένειας κατά την ενημέρωση και τη διαδικασία συναίνεσης, σε συνδυασμό με την κατάλληλη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας για την αποφυγή των σχετιζόμενων εμποδίων, θα οδηγούσε σε μια αποτελεσματική πρακτική ενημέρωσης των ασθενών με καρκίνο που θα άρμοζε περισσότερο στην ελληνική νοοτροπία.

Η ενημέρωση και η πρόληψη αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της προσέγγισής μας στην Ipsen καθώς εξασφαλίζει την ολιστική προσέγγιση για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Είμαστε ακλόνητα αφοσιωμένοι στην υπηρεσία ασθενών με κάποια από τα πιο δύσκολα κακοήθη νεοπλάσματα. Μάλιστα συνεργαζόμαστε με τις περισσότερες  ενώσεις ασθενών στην Ελλάδα, υποστηρίζουμε προγράμματα για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση σε θέματα που είναι σημαντικά για τις ομάδες ασθενών και συμβάλλουμε με εκπαιδευτικές δράσεις.

Γιώργος Παντόπουλος, Διευθυντής του Τμήματος Ογκολογίας στην Ipsen

Θα έχουμε διαθέσιμες νέες καινοτόμες θεραπείες για τον καρκίνο, όπως ανοσοθεράπειες και συζευγμένα αντισώματα, που δημιουργούν μεγάλες προσδοκίες


 

Σε ποιούς τομείς της Ογκολογίας δραστηριοποιείται η Ipsen και ποια είναι η προοπτική για το μέλλον;

H Ipsen εισήλθε στο τομέα της Ογκολογίας το 1986, ενώ σήμερα διαθέτει ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο θεραπειών για καρκίνους του νεφρού, του ήπατος, του παγκρέατος, του προστάτη, του μαστού όπως επίσης και για τους νευροενδοκρινείς όγκους, το οζώδες λέμφωμα και το επιθηλιώδες σάρκωμα προσφέροντας οφέλη επιβίωσης και ποιότητα ζωής σε χιλιάδες ασθενείς στην Ελλάδα.

Με τις τελευταίες εξαγορές της εταιρείας στην θεραπευτική κατηγορία της Ογκολογίας, που ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, ευελπιστούμε ότι στα επόμενα χρόνια θα έχουμε διαθέσιμες για τους ασθενείς νέες καινοτόμες θεραπείες για τον καρκίνο όπως νέες ανοσοθεράπειες και συζευγμένα αντισώματα για διάφορες μορφές καρκίνων που ήδη τα πρώτα κλινικά αποτελέσματα τους δημιουργούν μεγάλες προσδοκίες για τη θεραπεία των ασθενών.

 

Ποιος είναι η ρόλος της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών για τον καρκίνο;

Βασιζόμαστε στη δύναμη της επιστήμης για να κατανοήσουμε τον καρκίνο και όλες τις επιπλοκές του αποσκοπώντας να ανακαλύψουμε, να αναπτύξουμε και να παρέχουμε θεραπείες που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και αυξάνουν τις πιθανότητες ίασης. Η χρήση και η συμβολή  των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών, είναι μια επανάσταση στην Υγεία που δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες. Το κύριο πλεονέκτημα αυτών των νέων τεχνολογιών είναι η  μείωση σημαντικά του χρόνου που απαιτείται για τα στάδια της ανάπτυξης, των δοκιμών και της έγκρισης νέων φαρμακευτικών προϊόντων, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό για ερευνητές, ιατρούς και ασθενείς.

Τα επόμενα χρόνια θα διατίθενται ολοένα και περισσότερα προϊόντα που θα στηρίζονται σε αυτές τις καινοτόμες τεχνολογίες γεγονός που θα βοηθήσει πολλαπλά τους ασθενείς καθώς θα έχουν πρόσβαση σε πιο αποτελεσματικές και εξατομικευμένες θεραπευτικές επιλογές. Συνεπώς θα προσεγγίζουμε σταθερά τον κύριο στόχο που είναι «οι κατάλληλες θεραπείες, στους κατάλληλους ασθενείς, την κατάλληλη στιγμή».

 

Πως επηρεάζει η αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην Ε.Ε. την έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων ογκολογικών φαρμάκων;

Η προτεινόμενη Γενική Φαρμακευτική Νομοθεσία (GPL) της ΕΕ περιλαμβάνει πολλές αλλαγές που αναμένεται να επηρεάσουν τη φαρμακευτική βιομηχανία, την καινοτομία, και την πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες. Παρά τους θετικούς στόχους της νομοθεσίας, αναδεικνύονται σημαντικές ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις της σε μικρές και μεσαίες εταιρείες βιοτεχνολογίας, τη διατήρηση επενδύσεων και τη συνολική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης φαρμάκων. Οι αλλαγές που προτείνονται ενέχουν κινδύνους που μπορεί να υπονομεύσουν αυτούς τους στόχους τη στιγμή που η Ευρώπη χρειάζεται μια νομοθεσία που να υποστηρίζει ενεργά την καινοτομία, να προσελκύει επενδύσεις και να ενισχύει τη θέση της ως παγκόσμιος ηγέτης στην ανάπτυξη φαρμάκων, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βέλτιστη φροντίδα για τους ασθενείς.

Η νομοθεσία προτείνει αλλαγές στη ρύθμιση των κινήτρων για την προστασία δεδομένων και την εμπορική αποκλειστικότητα, καθιστώντας δυσκολότερη την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα των φαρμάκων. Ειδικότερα, η μείωση των βασικών κανονιστικών προστασιών και η εισαγωγή περιοριστικών προϋποθέσεων, όπως η κάλυψη ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών και η διανομή φαρμάκων σε όλα τα κράτη μέλη εντός δύο ετών, αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις εταιρείες. Η κατάσταση αυτή πλήττει ιδιαίτερα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών.

 

Ποιος είναι ο ρόλος των κλινικών μελετών στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον καρκίνο; Πώς συμβάλλουν στην εξέλιξη της επιστήμης και τι μπορούν να περιμένουν οι ασθενείς από αυτές;

Οι κλινικές δοκιμές είναι απαραίτητες για την πρόοδο της ιατρικής. Χωρίς αυτές, δεν θα υπήρχαν οι σύγχρονες θεραπείες για τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες ή τα σπάνια νοσήματα. Παρέχουν στους ασθενείς πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, πολλές φορές πριν αυτές διατεθούν στο σύνολο του πληθυσμού. Για παράδειγμα, σε ασθενείς με καρκίνο  ή σπάνιες ασθένειες, οι κλινικές δοκιμές μπορούν να προσφέρουν την ελπίδα για περισσότερη ή καλύτερη ζωή. Παράλληλα οι κλινικές δοκιμές  αποτελούν για τους ιατρούς ευκαιρία εκπαίδευσης, συνεργασίας με διεθνείς επιστήμονες και ενίσχυσης του κύρους των νοσοκομείων και ερευνητικών κέντρων.

Οι κλινικές δοκιμές βοηθούν να φτάσουν γρηγορότερα σε όλους νέες και καλύτερες θεραπείες ενώ παράλληλα προάγουν την πρόοδο, τόσο για την επιστήμη όσο και για την κοινωνία. Έρευνα του 2023 έδειξε ότι οι χώρες που επενδύουν στις κλινικές δοκιμές έχουν 15% ταχύτερη υιοθέτηση καινοτόμων θεραπειών στα εθνικά τους συστήματα υγείας.

Παρότι η Ελλάδα έχει καταγράψει πρόοδο στις κλινικές δοκιμές, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Σύμφωνα με δεδομένα του 2023, η χώρα στην Ευρώπη βρίσκεται στη 14η θέση σε αριθμό κλινικών δοκιμών, αλλά στη 21η σε όρους οικονομικής αξίας. Η διαφορά στους δύο δείκτες κατάταξης της χώρας μας μεταξύ των υπολοίπων Ευρωπαϊκών χωρών αποδεικνύει ότι ενώ ο αριθμός των δοκιμών αυξάνεται, η συνολική επένδυση και η συμμετοχή ασθενών παραμένουν χαμηλές. Η γραφειοκρατία είναι ένας από τους μεγαλύτερους ανασταλτικούς παράγοντες. Οι χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης και η απουσία πρότυπων συμβολαίων αποθαρρύνουν χορηγούς να επιλέξουν την Ελλάδα για διεξαγωγή κλινικών μελετών. Η μείωση της γραφειοκρατίας σε συνδυασμό με την πλήρη ψηφιοποίηση των σχετικών υπηρεσιών, είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την ταχύτερη έγκριση νέων μελετών όσο και για την ομαλή διεξαγωγή τους.

Οι κλινικές δοκιμές είναι κάτι παραπάνω από μια επιστημονική διαδικασία· είναι μια έκφραση της αφοσίωσης των επιστημόνων, της γενναιοδωρίας των ασθενών και της δέσμευσης της κοινωνίας στην υγεία και την πρόοδο. Είναι στα χέρια της επιστημονικής κοινότητας και της πολιτείας να μετατραπεί η Ελλάδα σε διεθνές κέντρο έρευνας και καινοτομίας.

 

Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται στην χώρα μας η φροντίδα του ογκολογικού ασθενή; Πως επηρεάζουν οι περιορισμοί στην χρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και οι υποχρεωτικές επιστροφές την πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες;

Η φροντίδα των ογκολογικών ασθενών στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με κρίσιμες προκλήσεις που επηρεάζουν τόσο την πρόσβαση σε θεραπείες όσο και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Παρότι υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα και νοσοκομεία που παρέχουν ογκολογική περίθαλψη, τα συστημικά προβλήματα και οι περιορισμοί του συστήματος υγείας είναι ανασταλτικοί παράγοντες.

Η φροντίδα των ογκολογικών ασθενών στην χώρα μας χρειάζεται άμεση αναθεώρηση και ενίσχυση για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες. Η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, η αύξηση της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης και η βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου είναι απαραίτητες για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες που έχουν ανάγκη. Ωστόσο, μέσω μιας στοχευμένης στρατηγικής, η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει ένα πιο βιώσιμο και καινοτόμο σύστημα υγείας που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των ασθενών και των οικογενειών τους.

Η φαρμακοβιομηχανία έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση του συστήματος υγείας. Η υποστήριξη των επενδύσεων σε καινοτόμες θεραπείες, η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και η εξασφάλιση βιώσιμων συνθηκών για τις φαρμακευτικές εταιρείες μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα φαρμάκων και βελτιωμένη φροντίδα για τους ασθενείς. Ειδικότερα είναι είναι απαραίτητη η υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες:

  • Απλοποίηση Διαδικασιών: Η εναρμόνιση με τις διεθνείς πρακτικές μπορεί να μειώσει τις καθυστερήσεις στην έγκριση νέων φαρμάκων.
  • Κίνητρα για Επενδύσεις: Η δημιουργία ενός σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος που να ενισχύει την εισαγωγή και ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών.
  • Υποστήριξη των Ασθενών: Παροχή δωρεάν πρόσβασης σε θεραπείες μέσω ερευνητικών προγραμμάτων και επιδότηση της συμμετοχής σε κλινικές δοκιμές.
  • Αναβάθμιση Υποδομών: Η ενίσχυση των ογκολογικών κέντρων με νέες τεχνολογίες και ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να βελτιώσει τη συνολική ποιότητα φροντίδας.