Καινοτόμες θεραπείες μπορούν να μετατρέψουν τον καρκίνο του πνεύμονα σε χρόνια νόσο
Τις εντυπωσιακές εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας που μπορούν να μετατρέψουν τον καρκίνο του πνεύμονα από παγκόσμια «πανδημία» σε χρόνια νόσο ανέδειξε η εκδήλωση που οργάνωσε η Bristol Myers Squibb (BMS), υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Καρκίνου Πνεύμονα (ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π.) με αφορμή το Νοέμβριο, τον μήνα που είναι αφιερωμένος στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για τη νόσο.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης συζητήθηκαν θέματα για την επιδημιολογία της νόσου, που είναι ένας από τους πιο συχνούς και σοβαρούς τύπους καρκίνου με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα, για τους παράγοντες κινδύνου, τις δυνατότητες πρόληψης, τα δικαιώματα των ασθενών αλλά και για την ελπίδα που προσφέρουν νέες, καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις.
Κρίσιμη η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση της νόσου
Μία από τις σημαντικότερες αιτίες εμφάνισης της νόσου είναι το κάπνισμα, με το 80% των περιπτώσεων, στον δυτικό κόσμο, να σχετίζεται με αυτήν τη συνήθεια. Η νόσος, όμως, διαγιγνώσκεται και σε παθητικούς καπνιστές και σε μη καπνιστές. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν, επίσης, το οικογενειακό ιστορικό, η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο και βιομηχανικά μέταλλα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εισπνοή αέρα σε εσωτερικούς χώρους, λόγω καύσης ακατάλληλων υλικών.
Ο Ηλίας Αθανασιάδης, Ογκολόγος – Παθολόγος, Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής «ΜΗΤΕΡΑ», Visiting Assistant Professor Oncology, Northwestern University ΗΠΑ, ανέφερε ότι: «Στην Ελλάδα καταγράφονται, κάθε χρόνο, περίπου 9.000 νέα περιστατικά και περίπου 7.000 θάνατοι από τον καρκίνο του πνεύμονα. Η θνησιμότητα της νόσου αυτής ξεπερνά την αντίστοιχη από τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη, μαζί. Η νόσος μπορεί να υπάρχει είτε χωρίς είτε με ήπια συμπτωματολογία, όπως πόνος στον θώρακα, βραχνάδα, λαχάνιασμα, επίμονος βήχας και αίσθημα αδυναμίας. Δυστυχώς, μόλις το 16% των ασθενών ανιχνεύονται στο αρχικό στάδιο της νόσου, ενώ οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα όταν η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένα στάδια. Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι ένα από τα βασικά μας εργαλεία για τη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών. Στον γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ο προσυμπτωματικός έλεγχος, μέσω διαγνωστικών εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση και ως εκ τούτου στην έγκαιρη αντιμετώπιση με τις πιο καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές, που διαθέτουμε, πλέον, χάρη στην επιστημονική πρόοδο».
Οι νέες, καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές
«Το φάσμα των θεραπειών έχει διευρυνθεί σημαντικά, τα τελευταία χρόνια», πρόσθεσε η Ανδριανή Χαρπίδου, Πνευμονολόγος, Υπεύθυνη Τμήματος Κλινικών Μελετών, Γ’ Παθολογική Κλινική & Ομώνυμο Εργαστήριο Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Σωτηρία», σημειώνοντας ότι: «Οι νέες, καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές προσφέρουν πιο εξατομικευμένη και αποτελεσματική προσέγγιση στη θεραπεία, βελτιώνοντας τις εκβάσεις που αφορούν στη συνολική επιβίωση και ποιότητα ζωής των ασθενών. Η ανοσο-ογκολογία αποτελεί επανάσταση στις θεραπείες, χάρη στον διαφορετικό μηχανισμό δράσης της, παρέχοντας θεραπευτικές λύσεις σε ασθενείς που έως σήμερα είχαν ελάχιστες επιλογές. Ευρήματα από κλινικές μελέτες τεκμηριώνουν ότι οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην αντιμετώπιση της νόσου, από άποψη αποτελεσμάτων για τους ασθενείς, αφού το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται να καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα ακόμη και μετά την ύφεση της νόσου. Αυτές οι θεραπείες αναμένεται να αλλάξουν την πορεία της νόσου, τα επόμενα χρόνια, συνδυαστικά με τις τοπικές θεραπείες, το χειρουργείο και την ακτινοθεραπεία, καθώς και με τη χημειοθεραπεία συζευγμένη με αντισώματα».
Περαιτέρω ο Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD, PharmaD, Παθολόγος – Ογκολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος Βιοκλινικής, Θεσσαλονίκη εστίασε στον ρόλο των βιοδεικτών και σημείωσε ότι: «Οι βιοδείκτες είναι το κλειδί για την εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς ανιχνεύουν τα ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου, ώστε ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη προσωποποιημένη θεραπεία, η οποία ταιριάζει απόλυτα με το στάδιο και τη μορφή της νόσου, συμβάλλοντας σε καλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Επιπλέον, η χρήση βιοδεικτών μειώνει το κόστος από περιττές ή αναποτελεσματικές θεραπείες και μειώνει τις ανάγκες νοσηλείας λόγω μειωμένων παρενεργειών. Το σύστημα υγείας εξοικονομεί πόρους, ενώ οι θεραπείες επικεντρώνονται στους ασθενείς που ανταποκρίνονται καλύτερα. Παράλληλα, ο έλεγχος βιοδεικτών βοηθά στην κατανόηση του γενετικού προφίλ των όγκων, συμβάλλοντας στην πρόοδο της έρευνας για στοχευμένες, εξατομικευμένες και αποτελεσματικές θεραπείες, ωφελώντας την επιστημονική κοινότητα και τους ασθενείς. Είναι κρίσιμο να επιτύχουμε μία συναντίληψη με την Πολιτεία προβαίνοντας στην υιοθέτηση βιώσιμων στρατηγικών για την πρόσβαση των ασθενών σε δωρεάν εξετάσεις βιοδεικτών, μέσω μίας διαδικασίας αξιολόγησης και αποζημίωσης, αντίστοιχη με αυτή των φαρμάκων, ώστε να επιτευχθεί η ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου».
Ανισότητες στην πρόσβαση σε διάγνωση και θεραπεία
Ο Κωνσταντίνος Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας & Ογκολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής και Ομώνυμου Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α. «Η Σωτηρία», Πρόεδρος, ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π., αναφέρθηκε στις ανισότητες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς. Ειδικότερα σημείωσε ότι: «Στην Ελλάδα, αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν πλημμελή θεραπεία, με 15% των ασθενών να αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις σε εξετάσεις και θεραπείες, και ελλιπή πρόσβαση σε φάρμακα. Πολλές φορές, οι ιατροί συμβιβάζουμε το θεραπευτικό πλάνο λόγω εμποδίων από το σύστημα υγείας, τον τόπο διαμονής, την έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και την αδυναμία κατ’ οίκον φροντίδας. Άνθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό δείκτη εκτίθενται σε μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου, δε συμμετέχουν σε προσυμπτωματικό έλεγχο ή δε λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπεία. Άνθρωποι με ψυχιατρικές συννοσηρότητες, άστεγοι ασθενείς και χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα, δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να ακυρώσουν μία προγραμματισμένη εξέταση ή θεραπεία και έως 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να καταλήξουν λόγω καθυστερημένης διάγνωσης. Αντίστοιχες προκαταλήψεις, σύμφωνα με μελέτες, βιώνουν και οι καπνιστές, με πάνω από 20% της κοινωνίας να δείχνει λιγότερη συμπόνοια, αναγνωρίζοντας μειωμένα δικαιώματα σε ασθενείς που υπήρξαν καπνιστές. Στην ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π. αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες ενημέρωσης του επιστημονικού κλάδου και του πληθυσμού, ώστε όλες οι κοινωνικές ομάδες να έχουν ισότιμη ενημέρωση, διάγνωση και θεραπεία, με στόχο τη βελτίωση του προσδόκιμου και της ποιότητας ζωής των ασθενών».
Ο Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, Γιώργος Καπετανάκης, που συντόνισε την εκδήλωση, ανακεφαλαίωσε τις αναφορές των ομιλητών και τόνισε: «Είναι θεμελιώδες δικαίωμα των ασθενών η μακροημέρευση και η βέλτιστη δυνατή ποιότητα ζωής. Η πρόοδος της επιστήμης μας προσφέρει πολλά καινοτόμα «όπλα». Οφείλουμε όλοι μαζί, φορείς και Πολιτεία, να συμμαχήσουμε, ώστε να καταστήσουμε δυνατή την ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών σε όλα τα καινοτόμα επιστημονικά επιτεύγματα, τις θεραπείες, τους βιοδείκτες, τα διαγνωστικά μέσα, ώστε ο καρκίνος να αποτελεί, πλέον, μία ιάσιμη ή τουλάχιστον ελεγχόμενη νόσο για την πλειονότητα των ασθενών».
Τέλος στον χαιρετισμό της η Ελισάβετ Προδρόμου, Γενική Διευθύντρια Bristol Myers Squibb Ελλάδας ανέφερε ότι: «Στην BMS είμαστε προσηλωμένοι και στεκόμαστε αρωγοί σε πρωτοβουλίες που επιταχύνουν την ολιστική φροντίδα των ογκολογικών ασθενών. Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες, ώστε να προοδεύουμε, συνεχώς, στην επιστημονική έρευνα και παράλληλα να δημιουργούμε συνθήκες και συνέργειες ώστε κάθε ασθενής και κάθε οικογένεια που βιώνει τη ζωή με τον καρκίνο να αισιοδοξεί για μία καλύτερη ποιότητα ζωής. Δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε ότι είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στη νόσο, συμβάλλοντας στην ενημέρωση των ασθενών για τις δυνατότητες που έχουν και για τα δικαιώματά τους και στην άμβλυνση των ανισοτήτων δημιουργώντας προϋποθέσεις ισότιμης πρόσβασης σε όλα τα στάδια της φροντίδας».
